Коронавирус аймалганыттан хайдах уйулгабытын харыстыахха ?

Билинни бириэмэгэ иьитиннэрэр – биллэрэр сириэстибэлэр сонуннара, коронавирус

эпидемиятын туьунан программалар тобус-толору кэпсииллэр Ити сонуннара уксэ киьи

уйулгатын хамсатар, аймыыр кутталы уэскэтэр. Итини истэ,кэрэ сылдьан киьи санаата

туьэр, уолуйа куттанар, айманар. Аттыгар , чугас ыалдьыбыт, сыстыбыт киьи суогун да

иьин сыстыахпыт диэн куттаналлар, ньиэрбинэйдииллэр. Таьырдьа тахсыбат буола

сатыыбыт, дьону кытта бодоруспат буолабыт. Хайдах буолабыт? Бэйэбит ис турукпутугар

бэйэбит кэмэлэьэбут.

1.

Эпидемия хайдах курдук аан дойдуну ылан эрэрин туьунан доргоонноох сагалыыр

этиилэргэ (заголовоктарга) болгомтобутун уурбат буола сатыахха. Итинник улахан

биллэриилэр, иьитиннэриилэр уксулэрэ ханнык да научнай эттунэн

чинэтиллибэтэх эмиэ буолуон сэп. Уксугэр бу сонунунан элбэх аагааччыны

тардаары уларыта туьуу баар буолуон сэп Холобур : 40 американец круизнай

суднога коронавируьунан сыстыбыттар диэн Ол эрээри источника суднога барыта

хас пассажир баара этиллибэт. 40 диэн сыыппара аагааччыга эмиэ кутталы

уэскэтэр. Оттон ол круиз лайнера тыьыынчанан киьини батарар олус улахан судно.

Ол тэнинэн 2 тыь. Киьиттэн 40 киьи – бу барыта 2 % киьи ыалдьыбыт Сыстыбыт

дьону кытта алтыспатах дьон бу сонуннартан аймаммат буола сатыахтаах..

Сэптээх , дьиннээх иьитиннэриини, научнай чинчийиилэргэ тирэгирбит,

политиктар, эпидемиологтар официальнай иьитиннэриилэрэ сэптээх итэгэтиилээх

буолуон сэп.

2.

Кун аайы иьиллэр хамсык дуораана уолуйууну (паниканы) кууьурдэр. Уолуйууга

бэриммэт буола сатыахха.

3.

Эпидемия туьунан тубэьиэх, бэчээти, сонуну аагары тохтотуохха сэп Олус

интэриэьинэй тема эрээри иьитиннэрэр кэрдэрэр сириэстибэ барыта

идэтийбиттик тиэрдиэ суогун эмиэ сэп . Ол оннугар бириэмэгитин , ньиэрбэгит

тиьилигин харыстыыгыт

4.

Сыстарым буолуо диэн айманыы санаанан мэлдьи тэбэгун сынньыма. Тэттэруул

(негативнай) биллэриилэри, сонуннары аагартан ,истэртэн,кэпсэтэртэн туттунуохха

сэп. Онтон эьиги сургэгитин (настроение) буорту гыныаххыт, айманыаххыт.

Бириэмэни туьалаахха ыытыахха сэп. Холобур туннугунэн кэр, сэбулуур

музыкагын, ырыагын иьит, интэриэьинэй кинигэни аах.

5.

Кутал иэйиитэ (чувство) баар буоллагына ону улуннэрбэт, намыратар ордук.

Болгомтогун барытын бэйэгэр эрэ тум, диринник салгыны эгирий уонна таьаар

Итинник 10 тэгул онор. Арыый чэпчиэххит, уоскуйуоххут. Куурэ сылдьаргыт

тухары куттал иэйиитэ ааспат.

6.

Куьаганы сылыктааьынтан, кэтэьииттэн оннук буолуон сэп. Ол иьин учугэйи эрэ

саныы сатыахтаахпыт

7.

Чугас дьоннутугар уолуйууну утары охсуьалларыгар кэмэлэьун. Киьи кини туьугар

кыьаллар, тирэх буолар дьон баарын билэр буоллагына уолуйууну кыайара

чэпчиир

8.

Уоскуйарга кэмэлээх физическэй ньыма баар. Хамсаныы , сууруу, дьарык,

тренажерга эрчиллии, ункуу, йога кэмэлэрунэн эккэ –хаанна мустубут негатив

(тэттэруул) тахсар бу хамсаныыттан. Ханнык багарар кыра да ногорууска –

предмети тарбахха эргитии саастаах дьонно. Физическэй эрчиллиилэр куурэ

сылдьааьыны (напряжение) суох гыналлар

9.

Кулуу (позитивнай) Куьаганы саныыыртан тохтоору кулун Эмоцияны саланар

ыарахан эрээри ордук кыыьыра сырыттахха ыарахан Боруобалаан Сиэркилэ

иннигэр турун , бэйэгитин кэрунун уонна кулэн сагалаан ис дууьагытыттан

Маннай куускутунэн кулэ сатааьын буолуо онтон дьиннээх кулуу буоллагына

хайдах курдук сылаас сырдык энергия эккитигэр хааннытыгар тиийэн кэлэрин

билиэххит

10.

Тыынар техника – тургэнник куурууну, айманыыны, кыыьырыыны устар. Холобур

:3 ахсаан устата салгыны эгирийии – 1,2,3

3 ахсаан устата тыыммакка тутагыт – 1,2,3

3 ахсаан устата тыынан таьаарагыт – 1,2,3

Онтон салгыы 3 ахсаан устата эмиэ тыынагыт .

Бу техника уоскуйарга олус учугэйдик кэмэлэьэр.

Куьаганы санаабат, уолуйууга бэриммэт туьугар :

1.

Эрчиллиилэри толоробут

2.

Тэттэруул (негативнай )эйу-санааны тэбэбутугэр туппаппыт , позитивка кэьэргэ

уэрэнэбит

3.

Тыынар техниканы туттабыт

4.

Кулун ! Киннээх буолууну, кууруну устар учугэй ньыма.

5.

Соготогун олоро туьуу, налыйыы (релаксация) – стреьи устарга уоскуйууга

тиэрдэр.

Доруобай буолун бар дьонум !

Педагог-психолог : А.Н.Евсеева